[For the English version, see the ABS Focal Point website.]
[Voor de Engelse versie, zie de website van het ABS-Loket.]

Welkom bij de tweede nieuwsbrief van het ABS-Loket Nederland. In deze nieuwsbrief vindt u:

• Nieuwe interactieve tool om u te helpen bij de naleving van de EU ABS Verordening.
• Toegang tot genetische bronnen: ABS-procedures op het ABS Clearing-House.
• EU ABS Verordening: binnen of buiten het toepassingsgebied?
• Beperk uw administratieve lasten: gespecialiseerde ABS-instrumenten.
• Nieuwe EU Leidraad wordt verwacht.

Uw activiteiten met genetische bronnen vallen mogelijk onder de EU ABS Verordening (Verordening (EU) 511/2014). Het ABS-Loket Nederland heeft een interactieve tool ontwikkeld om u te helpen bepalen of uw activiteiten onder de EU ABS Verordening vallen.

Daarnaast geeft de hulptool een kort overzicht van uw verplichtingen onder de Verordening als uw activiteiten onder de Verordening vallen. De pagina bevat ook een printbare flowchart die te gebruiken is in combinatie met de informatie op de pagina en een lijst die belangrijke termen uit de tool uitlegt.

Steeds meer landen publiceren hun ABS-procedures op het ABS Clearing-House. Deze nationale documenten geven beknopte informatie over hoe gebruikers toegang tot genetische bronnen en traditionele kennis van dat land kunnen aanvragen.

Het doel van de ABS-procedures is om een overzicht te geven van het aanvraagproces, inclusief informatie over waar een aanvraag wordt ingediend, aanvraagvereisten, een stapsgewijze beschrijving van de procedure, vereiste documenten en of er aanvraagkosten zijn.

Momenteel hebben zeventien landen ABS-procedures gepubliceerd: Belarus, Benin, Bhutan, Costa Rica, de Dominicaanse Republiek, Frankrijk, India, Kameroen, Kenia, Malta, Panama, Peru, Soedan, Uruguay, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Zwitserland. De ABS-procedures zijn te vinden via de ‘Country Profiles’ onder ‘PRO’ en via deze zoekpagina.

Wanneer vallen uw activiteiten met genetische bronnen onder de EU ABS Verordening? In dit artikel belichten we een aantal voorbeelden van activiteiten met genetische bronnen die binnen of buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening vallen.

De EU ABS Verordening (Verordening (EU) 511/2014) is alleen van toepassing als aan alle drie volgende voorwaarden is voldaan:

• toegang tot het materiaal is verkregen op of na 12 oktober 2014;
• het materiaal is afkomstig uit een land dat Partij is bij het Nagoya Protocol en relevante toegangswetgeving heeft;
• er vindt binnen de EU onderzoek en/of ontwikkeling van de genetische en/of biochemische samenstelling van genetische bronnen plaats (‘gebruik van genetische bronnen’).

Als aan deze drie voorwaarden is voldaan, vallen uw activiteiten met genetische bronnen mogelijk binnen het toepassingsgebied van de Verordening.

Voorbeelden van situaties binnen het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening

De volgende activiteiten vallen binnen het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening als zij in de EU worden uitgevoerd met genetische bronnen waartoe op of na 12 oktober 2014 toegang is verkregen uit een land dat Partij is bij het Nagoya Protocol en relevante toegangswetgeving heeft vastgesteld.

• Onderzoek naar genetische bronnen dat leidt tot het isoleren van een biochemische verbinding die wordt gebruikt als bestanddeel van een cosmetisch product.
• Een teeltprogramma voor het kweken van een nieuw plantenras op basis van landrassen of in de natuur voorkomende planten.
• Genetische modificatie — het tot stand brengen van genetisch gemodificeerde dieren, planten of micro-organismen door opneming van een gen van een andere soort.

Voorbeelden van situaties buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening

Meer voorbeelden van situaties binnen of buiten het toepassingsgebied worden gegeven op de website van het ABS-Loket Nederland: ‘Wat is het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening?’

Buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening? Controleer ook nationale ABS-wetgeving van het land van levering!

Zelfs wanneer uw activiteiten met genetische bronnen buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening vallen, zijn de nationale ABS-wetgeving en wettelijke vereisten van het land van levering nog steeds van toepassing. Als gebruiker moet u zich houden aan de regels van het land van levering. Anders kunt u in een later stadium door de autoriteiten van dat land ter verantwoording worden geroepen.

Meer informatie over het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening is te vinden op de website van het ABS-Loket Nederland, in het bijzonder de pagina’s ‘Verordening (EU) 511/2014’ en ‘Wanneer word ik als gebruiker beschouwd?’

Gespecialiseerde ABS-instrumenten die door de EU erkend zijn (momenteel het ITPGRFA en het PIP-Kader), kunnen u helpen om de administratieve lasten te beperken en tegelijkertijd aan de ABS-regels te voldoen. Wanneer genetische bronnen worden verkregen en gebruikt in overeenstemming met deze instrumenten, zijn er geen verplichtingen met betrekking tot de EU ABS Verordening.

Wanneer genetische bronnen vallen onder een door de EU erkend gespecialiseerd ABS-instrument (ITPGRFA of PIP-Kader), valt het gebruik ervan buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening (Verordening (EU) 511/2014). Welke genetische bronnen vallen onder deze instrumenten, en hoe kunnen ze verkregen worden?

ITPGRFA

Het Internationale Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw (International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture, ITPGRFA) gaat specifiek over plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw (PGRFA). Het ITPGRFA wordt erkend als een gespecialiseerd ABS-instrument door het Nagoya Protocol en de EU ABS Verordening.

De kern van het ITPGRFA is het multilaterale systeem (MLS), een gedeelde pool van genetische bronnen van 64 belangrijke voedsel- en voedergewassen die zijn opgenomen in Bijlage I van het ITPGRFA. Genetische bronnen die in het MLS zijn opgenomen zijn beschikbaar voor onderzoek, veredeling en onderwijs ten behoeve van voedsel en landbouw. Als de genetische bron gebruikt wordt voor andere doeleinden, valt het gebruik van de genetische bron mogelijk wel onder de EU ABS Verordening.

Toegang tot de genetische bronnen in het MLS wordt verleend op basis van de Standaardovereenkomst inzake overdracht van materiaal (standard material transfer agreement, SMTA) van het ITPGRFA met daarin vastgelegde voorwaarden omtrent gebruik en verdeling van voordelen. Sommige landen geven hun PGRFA uit onder de voorwaarden van de SMTA, inclusief PGRFA die niet in Bijlage I van het ITPGRFA vermeld staan. Wanneer u onder de SMTA toegang verkrijgt tot deze genetische bronnen, wordt u geacht te hebben voldaan aan de zorgvuldigheidsverplichtingen van de EU Verordening.

Zie voor meer informatie het ITPGRFA-document en de pagina ITPGRFA op de website van het ABS-Loket Nederland.

Het PIP-Kader zet een wereldwijd multilateraal systeem op voor de Toegang en Verdeling van Voordelen (Access and Benefit-Sharing, ABS) met betrekking tot potentieel pandemisch influenzamateriaal. Het is van toepassing op H5N1- en andere influenzavirussen die tot een voor mensen gevaarlijke pandemie kunnen leiden, maar niet op seizoensgebonden influenzavirussen en niet-influenza pathogenen, zoals bijvoorbeeld SARS-CoV-2, de veroorzaker van COVID-19. De toegang tot genetische bronnen gaat via een multilateraal systeem dat gebruik maakt van ‘Standaardovereenkomsten inzake overdracht van materiaal’ (SMTA1 en SMTA2).

Het PIP-Kader wordt erkend als gespecialiseerd ABS-instrument in de EU ABS Verordening. Wanneer genetisch materiaal onder het PIP-Kader valt, zijn er geen verplichtingen vanuit de EU ABS Verordening. Hoewel het nog niet officieel is erkend onder het Nagoya Protocol, kan het in de toekomst worden aanvaard als een gespecialiseerd instrument.

Zie voor meer informatie over het PIP-Kader de pagina PIP-Kader op de website van het ABS-Loket Nederland.

Zie voor meer informatie over gespecialiseerde ABS-instrumenten secties 2.3.1, 5.1 en 5.2 van de Leidraad.